CERKAK

Biso Gawe Marem

Sedhela maneh, kurang saka rong wulan aku wis bebas menganggo, ora kudu nganggo seragam abu-abu putih, bangku SMA bakal dak tinggalake. Angenangenku wis lumaku adoh, yen ora UGM ya ITB, paling ora ya UNS wis trima, pokok pamulangan luhur negeri, awit wong tuwaku mung randha pensiunan, iku wae dhuwit pensiunan kudu disisihake separo kanggo tuku obat menawa sakwanci-wanci gerahe kambuh. Saupama aku ketampa neng ITB aku wis mangerteni dhaftar alamat alumnus SMAN I kang saiki kuliyah aneng ITB sing bakal dak jujug, uga dhaftar alamat alumnus SMAN I sing saiki wis dadi wong sing berhasil. Pancen nalika reuni akbar taun 2000 sengaja aku golek kenalan kangmas lan mbakyu seniorku sing saiki wis berhasil. Ana sing saiki dadi menteri, ana sing saiki dadi panglima TNI, lan sing nglungguhi jabatan eselon siji utawa eselon loro ing Departemen utawa ing BUMN. Pamrihe mung siji: besuk bakal dak jaluki tulung melu ngragadi kuliyahku. Aku mono mung pawitan karep lan sregep sinau. Ning kanggo wragad yaiku mau dalane srana ngubengake tampah golek bantuan beasiswa. Pancen babagan sinau utawa sekolah bapak swargi banget anggone nggatekake, aku kelingan nalika isih kelas loro SD, aku dijak nonton proyek pembangunan hotel tingkat sepuluh ing kuthaku. Bapak ngendika: "Ngerti kowe, sapa sing nggawe hotel iku?" Aku ora bisa wangsulan, sidane bapak paring wangsulan dhewe: "Sing mbangun hotel iku insinyur bangunan lan arsitek!". wangsulane bapak manteb. "Sekolahe neng ngendi pak?" Bapak katon seneng banget mireng pitakonku mau, karo nyawang wewangunan hotel sing durung rampung anggone mbangun bapak wangsulan: "UGM, ITB, ITS UNDIP lan ing kutha Solo iku ya ana! Kowe mbesuk kudu sekolah ing kono ben bisa dadi insinyur utawa arsitek".

Emane nalika aku lagi lulus SMP bapak wis sowan marak ing ngarsane Pangeran, aku dadi bocah yatim. Ana rasa sing ora bisa dak bendung, aku duwe kekarepan lan krenteg kang gedhe kanggo mujudake pepenginane bapak nalika semana, kepengin anake lanang sing ontang-anting iki bisa dadi insinyur utawa arsitek.

Saka kidul katon kledhange pak Sujud, wali kelasku, tindak nuju kelasku. "Pram, ditimbali pak Kepala Sekolah!" Mak dheg rasane ati kaya didhodhog, gek ana apa, batinku rada geter. Ana ngarepe bapak Kepala Sekolah aku lungguh kursi rada wedi "Nimbali kula pak?", "Ya, ana bab sing wigati kanggomu!". Karo mbukak layang, bapak Kepala Sekolah ngendika "Iki ana tawaran beasiswa kanggo bocah sing pinter lan anake wong kesrakat". Mak plong rasane atiku, krungu ngendikane pak Toyibun, Kepala Sekolahku, kaya antuk dalan kanggo nggayuh impenku saksuwene iki. "Yen bab kepinteran aku percaya yen kowe pinter, bijimu apik-apik kabeh malah kepara dhuwur dhewe sak sekolahan iki. Nanging aku durung mangerteni kahanan sing saktenane ekonomine wong tuwamu".

Kaya wong ketiban rembulan rasane, atiku bungah banget. "Kula purun pak menawi dipun ragadi kuliyah, awit tiyang sepuh kula namung randhanipun pensiunan".

Dina iku aku rumangsa dadi wong sing paling begja sak sekolahan, rumangsaku kabegjaning ati ora bisa digambarake nganggo ukara. Ana ing acara wisudha siswa, dibiwarakake yen aku lulus kanthi biji sing paling dhuwur dhewe. Ora mung iku, isih ketambahan warta sing nyenengake ati, Pramono siswa jurusan IPA3 ketampa aneng ITB Bandung. Swarane keplok lan suraking kanca-kanca mbata rubuh, atiku bombong sak genthong gedhene, kabeh kanca lan guru padha nyalami aku. Maturnuwun... maturnuwun...

“kowe sido kuliyah neng Bandung Pram?” pitakone sibu ndadekake kagete atiku. “Inggih bu, awet sampun ketampi wonten ITB!”, wangsulanku karo mesem. “Njupuk fakultas apa?”. "Kula ketampi wonten fakultas Teknik jurusan Sipil bu". "Terus wragade piye, kost ana ngendi, kapan mangkate?", pitakone sibu mbrubul ora ana enteke. Sanajan katon bungah aku ketampa aneng ITB, nanging sajake penggalihe rada ora kepranan aku kuliyah neng ITB. "Karepku mono kowe kuliyah neng kedokteran, paribasane bisa ngiras ngirus kowe mbesuk bisa ngopeni aku yen aku lara!", ngendikane sibu mau keprungu kaya sajak cuwa penggalihe. Krungu tembung-tembung sing ngandhut penjaluk mau atiku dadi bingung, gek aku iki anak ontang anting sing kudu manut miturut dhawuhe sibu, nanging kabeh mau wis kebacut, aku ngrumangsani luput nalika arep milih jurusan ora nyuwun tetimbangan sibu, awit aku mung kepengin nuruti apa sing dadi kersane swargi bapak mbiyen sing kepengin putrane lanang iki dadi insinyur utawa arsitek. "Menawi babagan wragad kula kuliyah wonten ITB lan panggesangan sekdangunipun kuliyah sampun wonten ingkang nanggel ngantos lulus". "Ya syukur yen wis genah ana sing nanggung, aku bungah, nanging apa ora bisa pindhah fakultas Kedokteran?". Krungu ngendikane sibu mau aku tambah bingung, sajake pepenginane sibu supaya aku kuliyah aneng kedokteran mau kepengin dituruti temenan. "Mekaten nggih bu, pilihan kula wonten fakultas teknik kala wau nggih anggen kula nuruti kersanipun babak swargi!" "Oh, .... ngono ta, ya wis aku manut!" Sidane sibu mangestoni anggonku kuliyah ana ing ITB Bandung.

Taun sepisan aku urip ana Bandung kabeh lumaku lancar, kuliyah lancar, ragad ya lancar, mula asile kuliyahku ya apik banget, bisa gawe mareme wong sing menehi beasiswa. Saben liburan aku merlokake mampir nyang daleme bapak Ir. Rohmad ing jalan Braga Bandung kang maringi beasiswa. Dhasar priyayine grapyak tur padha-padha saka Solo, mula penganggepe marang aku kaya kulawarga dhewe, malah aku bisa kekancan raket karo kabeh putra-putrane sing lagi kuliyah ana ing njaban kutha Bandung. Saben-saben ketemu mesthi aku dijaluki tulung karo putra-putrane supaya ngajari basa Jawa, amarga sedina sedinane padha nggunakake basa Sundha karo ibune sing pancen asli priyayi Priyangan iku.

"Nak Pramono, coba aku tak takon karo sliramu!”, ngendikane pak Rohmad nalika sawijining dina pinuju jagongan ana teras. “Inggih,... wonten wigatos punapa pak”, wangsulanku rada kaget. "Yen dak sawang lan dak gatekake, sakploke anak-anakku mbok ajari basa Jawa, saiki dadi pinter, lan ngerti unggah ungguh, ngerti suba-sita marang wong tuwa".

Krungu ngendikane pak Rohmad mau aku dadi melu seneng. Pancen nalika aku ketemu sepisanan karo putra-putrane pak Rohmad aku rada kaget, jebul putra-putrane adoh saka tumindak unggah-ungguh, andhap-asor karo wong tuwa, jebul bareng karep srawung karo aku sing wong Jawa asli kelairan Solo dadi malik grembyang. Malah miturut rencanane, Dhik Diyah putrane pak Rohmad sing saiki lagi kuliyah aneng fakultas Kedokteran Unpad mau kepengin dolan menyang Solo sowan daleme eyange ing kampung Mangkuyudan.

Mbuh apa iki wis garising uripku, srawungku karo pak Rohmad lan kulawargane sangsaya raket, sedhela maneh aku bakal diwisudha minangka insinyur teknik sipil, Dhik Diyah sajake kok ya tambah raket karo aku, kamangka kanca-kancane pria sing calon dokter ya akeh, malah dheweke sanggup ngancani aneng acara wisuda mbesuk, semono uga ibuku kok ya katon seneng aku duwe kanca calon dokter, nanging aku ora wani njanjekake marang ibuku. Aku lagi wae mlebu marang jagading bebrayan masyarakat kang lagi nedheng-nedhenge mbangun ing sakabehing panggonan, PT Wastika Karya wis nunggu tenagaku. Perkara sesambunganku karo Dhik Diyah durung kepikiran, nanging ana rasa eman yen nganti katresnane Dhik Diyah mrucut saka tanganku. Aneng acara wisudha ibuku terus dikanthi astane karo Dhik Diyah. Bubar acara wisudha padha poto-potonan, ora krasa eluhku dleweran, wewayangane swargi bapak katon seneng marem, ing sandhingku sibu ya rumangsa marem aku cecaketan terus karo Dhik Diyah. Dina iku aku sing mung bocah yatim bisa gawe marem kabeh kulawargaku lan kulawargane pak Rohmad. Udan rintik-rintik nelesi kutha Bandung sing awan iku dadi saksi perjuwanganku nggayuh impene bapak swargi, muga-muga aku bisa gawe marem penggalihe sibu sing kepengin bisa duwe mantu dokter.

Paimin

 “Mas, mas, sampeyan pun dangu mande wonten mriki?”

“Wah, urung suwe-suwe banget Mas. Setengah tahun kira-kira.”

“Nanging nggih laris tha mandene, sajakke sing jajan saben bengi kathah ngoten.”

“Lumayan, kena kanggo ngragati sekolahe anakku sing saiki lagi SD lan mbakyune SMP. Kuwi bocahe saiki padha melu ewang-ewang.”

“Sampeyan lho, saget ngragati anak loro sekolah kok diarani lumayan. Hebat niku mas. Saking angkringan saget nyekolahke anak. Mangka sakniki sekolah niku mboten saben tiyang saget sekolah, mboten saben tiyang saget nyekolahke anak, njenengan saget nyekolahke anak loro. Malah bisa ngganti SMP. Hebat niku”

“Kuwi rak merga bakulanku iki tha mas, sing tak arani lumayan. Sing tuku ya lumayan akeh. Olehe badhi ya lumayan akeh. Akeh tumrap aku bisa kanggo nyekolahke anakku kuwi mau. Kadang isih direwangi utang, nek ana iuran kana iuran kene ngana kae.”

“Kok nggih niku sing jajan kathah sanget tha, rombongan. Kadose kok sanes mahasiswa sing biasane katelasan sangu.”

“ He he he he…..Pancen bedha. Kuwi kabeh wong sugih-sugih. Mahasiswa ya mahasiswa sugih. Parane pancen mrene. Lan kuwi ora teka karepe dhewe. Ana carane.”

“ Enggih tha.”

“Lha iya.”

“ Njenengan mesthi nganggo penglaris. Kok ampuh banget penglarise.”

“ Wooo, sampeyan niku. Jaman ngene kok nganggo penglaris. Wis ora empan mas, penglarise uga kudu modern. Kudu nututi jaman.”

Eh, jebul sing duwe angkringan grapyak. Malah crita akeh banget bab lelakone ana ing kutha kene. Jare dheweke janjane asli ndesa, Klaten. Klaten sing sisih ndesa, dudu klaten kutha. Pokoke bocah ndesa.

Nalika durung dhuwe bojo, pancen dheweke sabane kutha. Jare bedha tenan kahanan ndesa karo kutha. Ndesa sepi. Ora nyenengake atine. Menawa bengi peteng dhedhet, ora ana lampu. Dheweke kawit cilik uwis wedi ana ing petengan. Kutha bengi mana tetep padhang jingglang. Ana rembulan ora ana rembulan tetep padhang. Rumangsa luwih seneng nang kutha, dheweke dhuwe cita-cita kudu urip nang kutha. Emoh menawa dheweke urip nang ndesa. Emoh menawa kudu bali menyang ndesane.

Tau, ndisik dheweke kekancan karo bocah wadon, jenenge Siti. Siti rupane ayu. Dheweke kerja nang warung makan dadi rewang. Bareng kenal, kekancan, terus Paimin kerep dolan nang ngomahe. Kerepe esuk karo ngeterke kerja, sebab wayah sore dheweke kudu siap-siap dodolan.

Srawunge apik. Karo Siti, uga karo keluargane. Nanging, wayah dheweke dolan, nalika Siti njupuk wedang, Paimin krungu, emake Siti nakokake dhuwit kontrakan. Ngerti menawa omahe sing dipanggone Siti lan keluargane isih ngontrak, dheweke kaget. Mikir-mikir. Dheweke mung tukang angkringan, mengko menawa bebojoan karo Siti mesti kudu ngrewangi bayari kontrakan. Mangka, tukang akringan kaya dheweke kuwi dienggo nyukupi urip wae mesti rekasa. Sakwise ngerteni bab omah sing isih ngontrak kuwi mau, Paimin wis ora tau dolan maneh. Ora gelem. Diweling-welingake karo Siti, tetep ora digagas. Pokoke wis ora dolan maneh.

Sawise ora tau ketemu karo Siti. Paimin kenal karo wong wadon liya. Jenenge Mirna, jeneng kutha. Mesti omahe mung sekitar kene, mangkana pamikire Paimin. Mirna bocahe manis. Patrape uga nyenengake. Sumeh. Grapyak. Sawise tetepungan, Paimin banjur sering mangan soto ana ing warunge. Mirna kuwi mau dadi rewang nang warung kana. Warung Soto Sederhana. Bocah loro banjur kekancan.

Niteni kapan wayahe warung kuwi ora akeh sing jajan, Paimin dolan. Mangan Soto. Amarga sing ngladeni Mirna, Paimin menawa tuku soto daginge akeh, sotone ya akeh, mula Paimin seneng-seneng wae mangan nang kana. Wayah sepi ora ana sing jajan, Paimin banjur bisa gegojekan karo Mirna. Paimin njaluk dolan nang ngomahe. Panjaluke kuwi mau disaguhi karo Mirna. ”Suk Minggu ya mas, sedino nang ngomahku,” wangsulane. “Ya, suk Minggu,” Semaguhe Paimin. Menawa omahe cedhak kene, sore aku isih bisa dodolan, pikire.

Dina minggu, esuk jam pitu Paimin teka nang warung kana. Numpak sepeda motor. Paimin pancen duwe sepeda motor, sanajana wis katon ora anyar maneh. Kadang-kadang wis ora bisa distater tangan. Menawa lagi rewel malah gelem mogok. Lamun nggono, kuwi mau wis bisa dienggo jalaran Paimin rada gembagus.

Warunge bukak. Nanging Mirna jare wis pamitan dina kuwi ora arep kerja. Marga Paimin arep dolan nang ngomahe. Sing duwe warung oleh wae Mirna pamit dina kuwi, wong Mirna ya wis suwe ora tau pamit. Wong ya ora tau lara, ora tau duwe kepentingan. Mlebu kerja terus. “Ngandi iki arahe menyang omahmu, Na?” pitakone Paimin. “Wis, saiki Mas Paimin mlaku wae, mrana. Mengko tak abani menawa belak-belok.”

Paimin mlaku alon-alon. Menawa ana belokan Mirna ngabani. Ngiwa, apa nengen, apa lurus wae. Jebul kok ora tekan-tekan. Wis adoh banget. Malah arahe kok arah menyang ngomahe Paimin dhewe. Arah Klaten. “Kok adoh banget. Omahmu ngendi Na?” Jebul omahe Mirna Klaten. Klaten ndesa. Luwih ndesa dibandingke omahe Paimin. Omahe pucuk gunung. Pucuk sak pucuk-pucuke. Paimin gela, gela omahe Mirna jebul ndesa, tur sore mengko Paimin ora bisa dodolan. Bangkrut tenan dina iki.

Omahe Mirna ndesa. Paimin wegah-wegah tenan omah nang ndesa. Wis dadi cita-citane kawit biyen, dheweke kudu urip nang kutha. Emoh urip nang ndesa. Kudu urip nang kutha. Menawa oleh bojo wong ndesa, mesti tiba mburi uripe nang ndesa. Durung menawa mengko kepeneran kudu nunggu mertua. Kawiwitan dina kuwi, Paimin wis ora tau maneh mangan soto ana ing Warung Soto Sederhana.

Rada suwe Paimin ora nyedaki bocah wadon maneh. Nganti sawijine dina, nalika tuku cakar menyang pasar, Paimin kenalan karo anake sing bakul cakar. Cakar pithik. Barang siji iki pancen akeh sing seneng. Neka-neka sebabe seneng karo cakar kuwi mau. Paimin ngerti wae, sebab dheweke sering nakoni uwong-uwong sing padha jajan nang angkringane, bab ngapa kok seneng mangan cakar. Keneng apa sing jajan ora kok milih pupu utawa dada. Kuwi rak mestine luwih empuk tur ndaging.

Kaya biasane, Paimin nalika tuku cakar nganggo tetakonan dhisik karo bakule. Lha wis kenal. Ora pantes menawa ora sapa aruh. Nah, dina kuwi, bakule cakar kepeneran ngajak anake wedok. Jare anake kuwi sisan karo arep tuku sabun lan keperluan liyane. Dadi si Inah, mengkana jenenge anake kuwi mau, melu menyang pasar. Banjur nunggu sisan emake rampungan olehe dodolan. Bejane Paimin, banjur oleh kenalan. Bocah wadon anake bakul cakar. Bocahe resik. Kaya makne. Senajan ora patia ayu. Batine Paimin.

“Nggih sampun Mak, kula wangsul rumiyin. Pun genep tha niki, cakare.”

“ Uwis, uwis. Malahan tak tambahi kuwi mau. Kaya padatan.”

“ Nggih sampun, maturnuwun. Ayo, Nah, sesuk kapan-kapan aku tak dolan,” pangajake Paimin marang Inah.

“ Iya mas,” panyaute Inah sajak semu isin.

Paimin mulih lan ora mikir maneh olehe kenalan karo Inah. Nganti rada suwe. Ketemu maneh merga nasib. Dina kuwi, kaya biasane Paimin tuku cakar. Ndilalah dhuwit sing digawa kurang. Rasan-rasan ketinggal ana neng sak kathok sing dienggo wingi sore. Paimin pancen ora ngganggo kathok sing dienggo wingi sore. Dheweke ganti kathok mergo, kathok sing kuwi arep dienggo maneh sore mengko. Dheweke ora sreg menawa mengko sore pas bakulan ngganggo kathok sing saiki dienggo.

“Nggih pun Mak, siang mangkih kula terke. Kula diancer-anceri mawon griyane sampeyan. Lha pripun malih, turene sampeyan arthane badhe pun ginaaken kangge kulak cakar.”

Awane Paimin budhal menyang omahe sing bakul cakar. Ngeterke dhuwit. Nang kana ketemu karo si Inah. Ngganti rada sore Paimin mulih. Kepenaken gegojekan karo Inah. Wiwit dina kuwi, Paimin orao kerep banget, nanging kadhang-kadhamg dolan menyang omahe Inah. Karo bapak ibune dikirane bocah loro kuwi padha senengan lan arep bebojoan. Wong tuwane sajak seneng wae menawa bebojoan kuwi mau kedadean tenan.

Sanajan Paimin ndolani Inah, nanging Paimin ora seneng-seneng tenan lan ora kepingin banget arep bebojoan karo Inah. Paimin wis ngerti-ngerti sithik menawa keluargane Inah panguripane ora susah-susah banget. Cukupan. Sanajan ora asli kutha kene, nanging omahe wis ora ngontrak. Omah kuwi wis dhuweke dhewe. Anak tunggal maneh. Mengko menawa bebojoan karo Inah bisa melu omah nang kono. Ora mungkin ora diolehi, wong Inah kuwi anak siji-sijine. Ndah sepine omah menawa si Inah lunga melu bojone. Mesti malah dibujuki supaya omah nang kana wae.

Paimin seneng menawa mikir bab kuwi. Nanging atine durung sreg menawa bebojoan karo Inah. Kurang ayu jare kancane. Paimin, kanthi rupa kang bisa diarani bagus, isih bisa oleh bojo sing luwih ayu saka Inah. “Kena dipamer-pamerke,” jare kancane. Paimin manthuk-manthuk wae. Kepikiran arep nggolek kanca wadon liyane sing luwih ayu. Mengkone bakal dipek bojo.

Kanthi pikiran kaya mangkana, Paimin nglereni anggone dolan menyang omahe Inah. Sakwise rong sasi ora dolan, Paimin dadi golekan. Malah bapake Inah sing nggoleki, dudu Inah. Wayah bapake Inah nggoleki, nang papan biasane Paimin dodolan, kepasan Paimin lagi wae leren olehe bakulan. Wis direncanakake dheweke bakalan seminggu ana nang ngomah. Leren. Nang Klaten. Paimin ora ditemokake karo bapake Inah. Nang panggonane kang disewa dienggo turu ora ana. Nanging bapake Inah isih beja diwenehi ngerti alamate omahe Paimin nang Klaten.

Setu awan, nalika Paimin lagi siap-siap bali menyang kutha anggone bakul angkringan, bapake Inah teka. Bareng tetakonan ngalor ngidul jebul intine nakokake ngapa kok Paimin ora tau dolan maneh nang ngomah. Jare digoleki karo si Inah. “Menawa ana masalah mbok dirembuk apik-apik. Kok mak plas ora ana kabare, kae lho ditakokake karo Inah,” mangkana tembunge bapake Inah. Paimin mung ngguya ngguyu mbingungi semu isin.

Dina setu kuwi uga Paimin bali menyang papan panggaweane. Mampir omahe Inah wong olehe budhal bareng karo bapake.

”Saiki kuwi Mas, anaku wis loro,” ujare Paimin ngrampungi ceritane marang pawongan kang jajan ana nagkringane.

Nunut

 “Mas, sampeyan bakul angkringan, griyane gedhe ngoten, sampeyan gadhah perusahaan napa, Mas?”

Paimin kaget disapa ngono karo pawongan sing jajan nang angkringane. Paimin eling tenan pawongan iki durung suwe pendhak wengi jajan nang angkringane. Paimin kelingan wae, wong lungguhe ya nang kursi angkringane. Ora lesehan kaya liya-liyane. Paimin kelingan, wong jajane ya ora akeh. Paling sega wungkus thok. Menawa ora loro ya telu. Sajake wong proyek sing lagi ora duwe dhuwit.

“Wah, sampeyan niku, Mas, bakul angkringan kaya aku, ngedi ana dhuwe omah samono gedhene. Apik sisan.”

“Lha sampeyan rak nggih omah ten mriku. Wong niku, anake sampeyan olehe njupuki piring nggih mlebu omah niku kok. Napa niku nggih omahe wong liya, sampeyan nggih blunas blunus kaya neng omahe dhewe ngoten kok.”

“Ora mas, kuwi dudu omahku, aku mung kon nunggu.”

“Nunggu, tukang kebon maksude. Kok oleh bebakulan. Mengko menawa lagi dibutuhake terus lagi bakulan, banjur priye,” pitakone pawongan kuwi mau, sajak bingung.

Paimin sing dasare seneng ngomong, langsung wae crita.

“Kuwi dudu omahku kok mas, aku mung turu nang kono, kabeh keluargaku oleh mapan nang kono. Kuwi ya ana sejarahe mas, kok aku nganti bisa mapan nang kono kuwi,” omongane Paimin mbagusi.

Paimin ndisik pancen ora mapan nang ngomah kono. Sepisanan bakul angkringan ora nang kono. Dheweke ndisik mapan nang pinggir ndalan. Cedhak Universitas Negri. Nyadong rejeki saka mahasiswa apa tukang parkir sing seneng jajan nang angkringan. Janjane sing seneng jajan ora mung mahasiswa. Kabeh-kabeh pawongan sing neng Universitas Negri kuwi mau, mbuh dosen, mbuh karyawan, ana wae sing seneng pesen wedhang saka angkringane menawa lagi lembur. Awan-awan wae kadhangan ya pesen. Malah kadhang njaluk tambah tahu, apa tempe dinggo kanca wedhangan.

Pak Pembantu Dekan wae, seneng njagong nang angkringane, ngajaki cerita neka-neka. Paimin ya kenal. Omahe ngendi, sambine apa wae, Paimin dicritani karo Pak Pembantu Dekan kuwi mau. Kadang menawa ana mahasiswane sing arep ketemu, pingin bimbingan apa ngaturake tugase, karo Pembantu Dekan kuwi diajak ketemu nang angkringane Paimin. Menawa sing diajaki ketemonan kancane Pak Pembantu Dekan sing bareng-bareng anggone golek kerja samben, terus dum-duman hasile, Paimin uga mesti ketemplokan rejeki. Ana wae sing dibayari mangan lan ngombene karo Pak Pembantu Dekan kuwi mau. Sanajan sambene kuwi mung nulis, embuh nulis apa Paimin ora ngerti, nanging jare dhuwite keno dienggo seneng-seneng. Kena dienggo mbayari kanca-kanca apa mahisiswane sing lagi ora dhuwe dhuwit.

Paimin seneng bakulan nang kono, seneng sing tuku wong pinter-pinter. Arepo ora saben-saben jajan ngajaki Paimin cerita, nanging Paimin bisa ngrungokake. Sinambi ngladeni sinambi ngrugokake. Paimin nyinau apa wae sing diomongake karo sing padha jajan kuwi mau. Sanajan ora kabeh omongan bisa dipahami Paimin, nanging Paimin krasa menawa kawruhe sansaya tambah.

Setengah tahun Paimin dodolan nang papan kono. Tepung karo karyawan Universitas Negri, tepung karo mahasiswa, lan tepung karo Pak Pembantu Dekan sing seneng karo cakar pithik, aneh miturute Paimin, bisa tuku sing luwih ndaging kok sing disenengi cakar pithik. Paimin menawa ditari milih, rak ya milih dada apa pupu, sing luwih ndaging. Kabeh mau srawunge apik. Malah karo sing ora dhuwe dhuwit tenan Paimin olah oleh wae diutangi. Wong urip kuwi wajibe tetulungan. Lagi ana sing butuh pitulungan, Paimin bisa nulung, ya Paimin nulung. Sapa ngerti Paimin mengko sing genten butuh pitulungan.

Sawise kira-kira setengah tahun kuwi mau, Pak Pembantu Dekan njagong nang angkringane banjur menehi kabar. “Kang, sedhelo maneh kowe ora oleh dodolan nang kene.”

Paimin kaget. Dheweke uwis seneng bakulan nang kono. Badhi ora akeh-akeh banget nanging Paimin wis rumangsa seneng. Dadi menawa kudu pindah, Paimin rumangsa gela. Paimin langsung mikir, mesti kedadeane ora beda karo kanca-kanca sing dodolan nang pinggir-pinggir dalan liyane. Padha ora oleh bebakulan maneh nang pinggir dalan.

“Jlentrehe pripun tho, Pak, niku, kok kula mboten angsal malih bakulan wonten mriki?” pitakone Paimin njaluk katrangan.

“Jare ya kuwi kang, bakul-bakul ngene iki ngganggu wong mlaku, tur ora rapi.”

Paimin meneng wae. Sanajan gela, nanging dheweke rumangsa, papan kene dudu dhuweke. Menawa dheweke dikon lungo seka papan kono, mesti ora bisa nyengkelak. Kudu manute. Kudu lungane. Sanajan kawit bebakulan dheweke mapan nang kono, dijaluki dhuwit jare dinggo pajek, dheweke ya menehi, ngono kuwi mau merga dheweke rumansa nunut. Sewu apa rongewu kuwi disadari, merga papan kono dudu dhuweke. Papan kono mau dhuweke negara. Arepo jare dheweke sing nduweni negara kae, ngono miturure mahasiswa sing padha rembugan nang angkringan kono, nanginging Paimin ora rumangsa nduweki negara. Adoh banget kuwi seka pamikirane.

“Gek kula pripun niki mangkih nggih, Pak?” Paimin takon sinambi Nggresula.

“Kowe ora usah susah kang. Mengko paling kon lungo rong sasi maneh. Mengko kowe tak golekke panggon. Aku seneng karo cakarmu iki. Mengko tak golek papan sing aku gampang nggoleki angkringanmu iki. Mengko menawa kowe golek dhewe, aku ora bisa nemokake kowe.”

Paimin bungah. Ora usah susah-susah golek panggon dienggo dodolan. Pak Pembantu Dekan saguh arep nggolekke papan kanggo dodolan. Tur dheweke seneng isih bisa ketemu karo Pak Pembantu Dekan sing apikan kuwi mau. Mesti pak Pembantu Dekan kuwi mau bakal njagong maneh nang angkringane, merga dheweke pancen seneng tenan karo cakare Paimin. Cakar pithik sing didol Paimin nang angkringane.

“Wis rong minggu, Pak Pembantu Dekan durung menehi kabar. Dheweke njagong nang angkringan nanging meneng wae ora ngrembuk bab panggon dodolan. Apa maneh dheweke katon srius rembugan karo kancane. Paimin ora wani ngganggu. Rong minggu sabanjure malah ora tau ngetok. Paimin krungu kabar menawa Pak Pembantu Dekan tindhak menyang luwar kutha. Kurang seminggu wektune Paimin kudu lunga seka papan kono, Pak Pembantu Dekan lagi ngetok. Ngguya ngguyu sajak ora rumangsa Paimin nunggu-nunggu.

“Wis oleh papan aku, Kang. Nanging nganu ya, kowe karo nunggu omahe mbakyuku. Dheweke arep sekolah nang luwar negeri, kabeh keluargane diajak. Omahe suwung. Dadi omah kuwi karo tunggunen. Mengko olehmu bakulan nang sanding omahe kana. Urung ana bakul nang kana, mengko rak suwe-suwe rame. Mengko tak jalukake tulung kancaku men olehmu bakulan kuwi rame.”

Paimin bungah banget. Ora mung oleh papan dienggo dodolan. Nanging uga malah oleh omah. “Nggih, pak, maturnuwun. Maturnuwun sanget. ”Pak Pembantu Dekan mung mesam-mesem ngerti Paimin sing ujug-ujug sajak prakewuh.

Dina Setu wayahe Paimin Senen wis ora oleh dodolan maneh nang papan kono, Paimin dhuwe janji karo Pak Pembantu Dekan, arep niliki omah lan papan anyar sing arep dienggo dodolan. Sisan kabeh barang-barange digawa menyang papan anyar kuwi mau. Nanging, amarga Paimin kudu nyurung gerobake, Paimin ora bisa bareng numpak mobil. Dheweke mlaku. Mung diancer-anceri papan sing arep dituju.

Tekan panggon, Paimin gumun. Omahe gedhe tur apik banget. Latare jembar.

“Iki omahe kang, mengko kowe olehmu dodolan nang ndalan pojok omah kono. Omah iki tunggunen, resikana sabendina. Anggep kaya-kaya omahmu dhewe, sesuk menawa sing dhuwe omah kuwi mulih, men omahe ora ketok nyanyring.”

Paimin semaguh. Sapa ora bungah ketiban rejeki kaya ngono. Dheweke rumangsa beja, langsung oleh pitulungan ngono. Ora ndadak susah golek papan. Menawa ora nemu-nemu bisa uga Paimin bali ndisik menyang Klaten. Leren olehe bebakulan. Sesuk menawa wis ana greget maneh lagi wiwit maneh anggone bebakulan.

“Ngono kuwi critane Mas. Dadi kuwi pancen dudu omahku. Aku mung dikon nunggu, soale sing nduwe lagi nang luwar negeri. Jare rong tahun anggone sekolah. Mengko menawa arep neruske sekolahe berarti luwih suwe maneh. Wis nggono, bareng aku bebojoan, jare Pak Pembantu Dekan, bojoku ya oleh mapan kene. Sawise rong tahun jebul ora mulih-mulih. Malah jare arep saklawase omah nang kono, marga wis oleh panguripan nang kono. Tekan saiki aku ya mapan nang kene” tembunge Paimin ngrampungi anggone cerita babagan omah sing saiki dinggo manggon.

Pupus

Pari neng sawah wis mrekatak kuning rata lan mentes-mentes, seminggu maneh bisa dipanen. Atine nyicil ayem dene cepakan dhuwit kanggo mbayar sekolahe anake wis ana. Marni sing wulan iki arep ujian akhir SMU kepingin neruske kuliah ana pertanian bakal kelakon.

Anak mbarep digadhang-gadhang bisa sekolah ing pamulangan luhur lan oleh gaweyan sing bayare maton, bisa njunjung derajate wong tuwa.

Karo rengeng-rengeng mecaki galengan, Karjo ngubengi sawah sinambi ngusah manuk-manuk emprit lan glathik sing arep neba.

Tekan omah esem lan guyune renyah kaya bocah cilik kang lagi kalegan atine sebab keturutan karepe.

"Kok sajak seneng atimu Pakne, ana apa ta?" bojone takon nlesih. "Beres, dhuwit pasedhian kanggo golek sekolahe anak mbarep wis ana"

"Genahe pripun ta Pakne!"

"Iya genah bae, karo meneh ya gak pripan-pripun." Ngono olehe semaur nganggo dialek Jawa Timure sing medhok.

"Pancen rada ora genah, kesambet na ngendi ki mau"

"Onten napa ta Mak, kok ndremimil dhewekan!" anake mbarep njedhul mulih sekolah.

"Bapakmu kae Iho delengan mesam-mesem dhewekan kaya wong lagi kesurupan”

"Napa enggih ta Pak?"

"Sapa sing kesurupan. Ya Makmu iku sing rada nglimbung."

"Bapak kok sajak seneng antuk rejeki nomplok napa"?

"Dudu rejeki nomplok sebab menang tombokan, nanging delengen kae na sawah parine wis padha kuning mrekatak seminggu engkas panen!",

"Kula saget kuliah onten pertanian yen ngaten nggih Pak?"

"Kuwi jeias ndhuk. Sebab butuhe bakal kecukupan"

"Lha aku kebagian apa Pak?" anake lanang sing nomer loro njedhul mulih sekolah nyela-nyela takon.

"Ya mengko sisane dhuwit sing dianggo golek sekolahe mbakyumu kena kanggo kowe"

"Sida ganti sepedhah tenan bakale”

“Sepedhahmu kae kurang apik pa? Kok dadak njaluk diganti?"

"Nggih mboten! Namung kurang sip"

"Wis kono salin terus mengko barmangan ngewangi Bapak ndandani pager sing sisih mburi!"

Awan kuwi kang Karjo kanthi ati sing mantep dandan pager direwangi Sardi anake sing nomer loro ya sing ragil, karan kang Karjo anake ya mung loro. Mbarepe wadon jenenge Sumarni sekolahe ana SMU klas telu wis ngadhepake ujian akhir dene Sardiyono anake lanang sing nomer loro ana SLTP klas loro.

Najan uripe pas-pasan kang Karjo ora ngresula, anane mung rumangsa sukur marang pangeran sebab rezekine tansah lumintu tekane.

Bubar dandan pager reresik awak banjur salin penganggo sing rada pantes, ganthane arep dolan nggone Babah Acheng perlu takon rega gabah.

"Dengaren macak! Arep nyang ngendi Pakne?" sing wadon takon nalika ketemu ana latar ngarep.

"Nggone Babah A-cheng takon rega gabah!"

"Karo pesen mesin doser pisan nggone Kaji Marwan"

"Yoh. Ngestoke dawuh Dalem!"

Yu Karjo ora wangsulan, nerusake anggone reresik jogan ngarep omah. Omah joglo kuna tinggalane wong tuwane kang Karjo diupakara kanthi permati ngelingi omah tinggalan sing ora melu mecel mung kari ngenggoni. Najan omah wis rada tuwa nanging yen diupakara ya katon isih apik.

"Bapak nyang ngendi Mak kok sajak perlu banget?" pitakone Marni metu saka njero ngomah terus lungguh ana dhingklik emper omah.

"Takon rega gabah nggone Babah Acheng!"

"Kapan ta Mak panene?"

"Yen ora ana alangan kira-kira seminggu maneh"

"Apik ya parine?"

"Kandhane Bapakmu parine apik, mentes-mentes."

"Ya sukur ben payune akeh bisa kanggo ragat golek kuliahan"

"Melua ndedonga bae ben kekarepanmu keturutan"

Lagi bae anak karo simbok rembugan ora kanyana Bardi blantik teka uluk salam banjur takon.

"Kang Karjo nyang endi Yu, kok sepi?" pitakone.

"Ki maeng lagi metu nyang nggone Babah Acheng takon rega gabah karo mampir nggone Kaji Marwan mesen closer kanggo panen seminggu maneh"

"Arep di panen dhewe pa? Ora di tebaske? Yen ditebaske tak petunge piye?"

"Ya ... kana rembugen karo Bapake Marni yen mengko wis teka"

"Ana pirang kothak ta Yu?"

"Pitung kothak kurang sithik"

"Njaluk pira Yu saben sakwintale?"

"Aku ora ngerti Mas, wong maeng Bapakne Marni ora pesen apa-apa." "Ya wis Yu! Aku njaluk pamit disik. Mbokmenawa mengko ketemu takjake rembugan"

"Iya sakarepmu anggere Bapakne Marni cocog regane"

Blantik Bardi sing gaweyane adol kewan sinambi dadi tukang tebas pari banjur mulih diuntapake bojone Karjo tekan latar.

Mulih saka nygone Babah Acheng praupane Karjo rada bingar, sebab rega gabah rada dhuwur. Sakwintale saiki regane satus seket ewu rupiah. Dietung-etung yen panene oleh telung ton rak telung puluh kwintal di pingke satus seket ewu ana patang yuta setengah. Bisa kanggo mbayar regad Marni golek papan kuliah.

Menungsa wenang ngrancang nanging Gusti Allah sing nemtokake. Sore udan ora leren-leren nganti rong dina rong bengi. Hawane atis lan dalan ngarep omahe jenes amarga kesiram banju udan sing ora ana kendhone.

Bubar Maghrib keprungu swara kenthong titir lan ora suwe keprungu wong undang-undang jenenge.

"Kang Karjo metua! Ayo gotong royong nyang Dham Buntung. Dham Buntung ambrol, banyune mbludag arahe mrene" mangkono kandhane bayan Mardi saka dalan ngarep omah.

"Apa, Dham Buntung ambrol?"

"Iya! Wis gek ndang mangkat dienteni kanca-kanca ana mbale!"

Enggal-enggal Karjo salin pengganggo nyaut pacul karo caping nggeblas budhal nyang mbale dukuh. Pitakonane sing wadon karo anake ora dipaelu, mung weling supaya ana ngomah ngati-ati. Tekan nggone katon banyu kimplah-kimplah mili saka jebolan dham ngener desane lan nrabas kebonan tumuju pesawahan sing ana pinggir desa. Sinambi gotong royong nutupi jebolan ati lan pikirane tumuju menyang sawahe sing arep panen lan biaya kanggo anake neruske sekolahe.

Arepa dikupiya bebarengan nanging gedhene banyu ora bisa diajak rembugan. Banyu mili kimplah-kimplah ora bisa dicegah. Tegal jagung duweke mbah Wongso diterjang bablas ora ditinggali apa-apa babar pisan. Kabeh digondho! Ian diawutawut turut iline banyu. Karjo enggalenggal mlaku ngunclug menyang sawahe. Katon pari sing sepasar maneh dipanen padha rubuh ketrajang banyu banjir saka jebolan Dham Buntung.

Atine angles meruhi kahanan sing mengkono mau. Angen-angen oleh duwit panen Hang musna mung kari eluh sing tumetes metu ora kerasa. Ing bathin maneges marang sing Kuwasa.

"Duh Gusti punapa lepat kawula ngantos Paduka andhawahaken bebendu ingkang kados punika"; ngono pangresah atine. Banyu banjir isih mili lerap-lerap kaya miline tangise ati sing lagi nampa pacoban. Dina sesuke durung ngerti embuh kepiye kawusanane. Amung Gusti kang mangerteni.

Biso Gawe Marem

Sedhela maneh, kurang saka rong wulan aku wis bebas menganggo, ora kudu nganggo seragam abu-abu putih, bangku SMA bakal dak tinggalake. Angenangenku wis lumaku adoh, yen ora UGM ya ITB, paling ora ya UNS wis trima, pokok pamulangan luhur negeri, awit wong tuwaku mung randha pensiunan, iku wae dhuwit pensiunan kudu disisihake separo kanggo tuku obat menawa sakwanci-wanci gerahe kambuh. Saupama aku ketampa neng ITB aku wis mangerteni dhaftar alamat alumnus SMAN I kang saiki kuliyah aneng ITB sing bakal dak jujug, uga dhaftar alamat alumnus SMAN I sing saiki wis dadi wong sing berhasil. Pancen nalika reuni akbar taun 2000 sengaja aku golek kenalan kangmas lan mbakyu seniorku sing saiki wis berhasil. Ana sing saiki dadi menteri, ana sing saiki dadi panglima TNI, lan sing nglungguhi jabatan eselon siji utawa eselon loro ing Departemen utawa ing BUMN. Pamrihe mung siji: besuk bakal dak jaluki tulung melu ngragadi kuliyahku. Aku mono mung pawitan karep lan sregep sinau. Ning kanggo wragad yaiku mau dalane srana ngubengake tampah golek bantuan beasiswa. Pancen babagan sinau utawa sekolah bapak swargi banget anggone nggatekake, aku kelingan nalika isih kelas loro SD, aku dijak nonton proyek pembangunan hotel tingkat sepuluh ing kuthaku. Bapak ngendika: "Ngerti kowe, sapa sing nggawe hotel iku?" Aku ora bisa wangsulan, sidane bapak paring wangsulan dhewe: "Sing mbangun hotel iku insinyur bangunan lan arsitek!". wangsulane bapak manteb. "Sekolahe neng ngendi pak?" Bapak katon seneng banget mireng pitakonku mau, karo nyawang wewangunan hotel sing durung rampung anggone mbangun bapak wangsulan: "UGM, ITB, ITS UNDIP lan ing kutha Solo iku ya ana! Kowe mbesuk kudu sekolah ing kono ben bisa dadi insinyur utawa arsitek".

Emane nalika aku lagi lulus SMP bapak wis sowan marak ing ngarsane Pangeran, aku dadi bocah yatim. Ana rasa sing ora bisa dak bendung, aku duwe kekarepan lan krenteg kang gedhe kanggo mujudake pepenginane bapak nalika semana, kepengin anake lanang sing ontang-anting iki bisa dadi insinyur utawa arsitek.

Saka kidul katon kledhange pak Sujud, wali kelasku, tindak nuju kelasku. "Pram, ditimbali pak Kepala Sekolah!" Mak dheg rasane ati kaya didhodhog, gek ana apa, batinku rada geter. Ana ngarepe bapak Kepala Sekolah aku lungguh kursi rada wedi "Nimbali kula pak?", "Ya, ana bab sing wigati kanggomu!". Karo mbukak layang, bapak Kepala Sekolah ngendika "Iki ana tawaran beasiswa kanggo bocah sing pinter lan anake wong kesrakat". Mak plong rasane atiku, krungu ngendikane pak Toyibun, Kepala Sekolahku, kaya antuk dalan kanggo nggayuh impenku saksuwene iki. "Yen bab kepinteran aku percaya yen kowe pinter, bijimu apik-apik kabeh malah kepara dhuwur dhewe sak sekolahan iki. Nanging aku durung mangerteni kahanan sing saktenane ekonomine wong tuwamu".

Kaya wong ketiban rembulan rasane, atiku bungah banget. "Kula purun pak menawi dipun ragadi kuliyah, awit tiyang sepuh kula namung randhanipun pensiunan".

Dina iku aku rumangsa dadi wong sing paling begja sak sekolahan, rumangsaku kabegjaning ati ora bisa digambarake nganggo ukara. Ana ing acara wisudha siswa, dibiwarakake yen aku lulus kanthi biji sing paling dhuwur dhewe. Ora mung iku, isih ketambahan warta sing nyenengake ati, Pramono siswa jurusan IPA3 ketampa aneng ITB Bandung. Swarane keplok lan suraking kanca-kanca mbata rubuh, atiku bombong sak genthong gedhene, kabeh kanca lan guru padha nyalami aku. Maturnuwun... maturnuwun...

“kowe sido kuliyah neng Bandung Pram?” pitakone sibu ndadekake kagete atiku. “Inggih bu, awet sampun ketampi wonten ITB!”, wangsulanku karo mesem. “Njupuk fakultas apa?”. "Kula ketampi wonten fakultas Teknik jurusan Sipil bu". "Terus wragade piye, kost ana ngendi, kapan mangkate?", pitakone sibu mbrubul ora ana enteke. Sanajan katon bungah aku ketampa aneng ITB, nanging sajake penggalihe rada ora kepranan aku kuliyah neng ITB. "Karepku mono kowe kuliyah neng kedokteran, paribasane bisa ngiras ngirus kowe mbesuk bisa ngopeni aku yen aku lara!", ngendikane sibu mau keprungu kaya sajak cuwa penggalihe. Krungu tembung-tembung sing ngandhut penjaluk mau atiku dadi bingung, gek aku iki anak ontang anting sing kudu manut miturut dhawuhe sibu, nanging kabeh mau wis kebacut, aku ngrumangsani luput nalika arep milih jurusan ora nyuwun tetimbangan sibu, awit aku mung kepengin nuruti apa sing dadi kersane swargi bapak mbiyen sing kepengin putrane lanang iki dadi insinyur utawa arsitek. "Menawi babagan wragad kula kuliyah wonten ITB lan panggesangan sekdangunipun kuliyah sampun wonten ingkang nanggel ngantos lulus". "Ya syukur yen wis genah ana sing nanggung, aku bungah, nanging apa ora bisa pindhah fakultas Kedokteran?". Krungu ngendikane sibu mau aku tambah bingung, sajake pepenginane sibu supaya aku kuliyah aneng kedokteran mau kepengin dituruti temenan. "Mekaten nggih bu, pilihan kula wonten fakultas teknik kala wau nggih anggen kula nuruti kersanipun babak swargi!" "Oh, .... ngono ta, ya wis aku manut!" Sidane sibu mangestoni anggonku kuliyah ana ing ITB Bandung.

Taun sepisan aku urip ana Bandung kabeh lumaku lancar, kuliyah lancar, ragad ya lancar, mula asile kuliyahku ya apik banget, bisa gawe mareme wong sing menehi beasiswa. Saben liburan aku merlokake mampir nyang daleme bapak Ir. Rohmad ing jalan Braga Bandung kang maringi beasiswa. Dhasar priyayine grapyak tur padha-padha saka Solo, mula penganggepe marang aku kaya kulawarga dhewe, malah aku bisa kekancan raket karo kabeh putra-putrane sing lagi kuliyah ana ing njaban kutha Bandung. Saben-saben ketemu mesthi aku dijaluki tulung karo putra-putrane supaya ngajari basa Jawa, amarga sedina sedinane padha nggunakake basa Sundha karo ibune sing pancen asli priyayi Priyangan iku.

"Nak Pramono, coba aku tak takon karo sliramu!”, ngendikane pak Rohmad nalika sawijining dina pinuju jagongan ana teras. “Inggih,... wonten wigatos punapa pak”, wangsulanku rada kaget. "Yen dak sawang lan dak gatekake, sakploke anak-anakku mbok ajari basa Jawa, saiki dadi pinter, lan ngerti unggah ungguh, ngerti suba-sita marang wong tuwa".

Krungu ngendikane pak Rohmad mau aku dadi melu seneng. Pancen nalika aku ketemu sepisanan karo putra-putrane pak Rohmad aku rada kaget, jebul putra-putrane adoh saka tumindak unggah-ungguh, andhap-asor karo wong tuwa, jebul bareng karep srawung karo aku sing wong Jawa asli kelairan Solo dadi malik grembyang. Malah miturut rencanane, Dhik Diyah putrane pak Rohmad sing saiki lagi kuliyah aneng fakultas Kedokteran Unpad mau kepengin dolan menyang Solo sowan daleme eyange ing kampung Mangkuyudan.

Mbuh apa iki wis garising uripku, srawungku karo pak Rohmad lan kulawargane sangsaya raket, sedhela maneh aku bakal diwisudha minangka insinyur teknik sipil, Dhik Diyah sajake kok ya tambah raket karo aku, kamangka kanca-kancane pria sing calon dokter ya akeh, malah dheweke sanggup ngancani aneng acara wisuda mbesuk, semono uga ibuku kok ya katon seneng aku duwe kanca calon dokter, nanging aku ora wani njanjekake marang ibuku. Aku lagi wae mlebu marang jagading bebrayan masyarakat kang lagi nedheng-nedhenge mbangun ing sakabehing panggonan, PT Wastika Karya wis nunggu tenagaku. Perkara sesambunganku karo Dhik Diyah durung kepikiran, nanging ana rasa eman yen nganti katresnane Dhik Diyah mrucut saka tanganku. Aneng acara wisudha ibuku terus dikanthi astane karo Dhik Diyah. Bubar acara wisudha padha poto-potonan, ora krasa eluhku dleweran, wewayangane swargi bapak katon seneng marem, ing sandhingku sibu ya rumangsa marem aku cecaketan terus karo Dhik Diyah. Dina iku aku sing mung bocah yatim bisa gawe marem kabeh kulawargaku lan kulawargane pak Rohmad. Udan rintik-rintik nelesi kutha Bandung sing awan iku dadi saksi perjuwanganku nggayuh impene bapak swargi, muga-muga aku bisa gawe marem penggalihe sibu sing kepengin bisa duwe mantu dokter.

Sambung Tresna Karo Lelembut

Jagading Lelembut

Dening : Nini Klenyem

Dhek emben sasi sing wis kepungkur, penulis jagong manten neng Sragen, ketemu kanca lawas dhek isih ana SLTA biyen. Padha dene ora ngira, yen ing pista manten kuwi aku lan dheweke bakal ketemu. Jarene kancaku mau, sing kagungan kersa mantu kuwi mbakyune, dene aku rak biyen kanca tunggal kelas. Maklum suwe ora ketemu, mula aku wong loro milih enggon rada kiwa anggone lungguh. Sepisan olehe crita ben ora ngganggu tamu liyane, kejaba kuwi bisa crita apa wae bebas, merga ora keganggu tamu liya sing mesthi wae ora sambung, wong? ora kenal lan ora sak pejagong. Bareng wis takon sak suwene sakbubare sekolah, lan sak teruse ketemu wis dadi wong tuwa iki, dheweke njur takon ngene :

?Mbak apa garwamu ki asmane pak Sarjoko?? Aku mangsuli:

?Iya.? Dheweke njur kandha :

?O layak? dadi sing sok nulis kae kowe ta?? Aku mung ngguyu.?Ha nek ngono mbak, aku tak crita ya, tulisen, saiki rungokna!? Aku mapan lungguh sing kepenak, karo siap ngrungokake critane kancaku mau. Bareng ngerti uku wis serius anggonku arep ngrungokake, dheweke banjur wiwit crita. ?Ngene mbak, ing ndesaku kana, aku nduwe tangga sing wis apik banget karo aku, prasasat wis kaya sedulur dhewe. Nganti apa wae dicritakke karo aku, senajan kuwi wadi. Wong mau jenenge bu Kadri, lha kakunge jenenge Raharjo. Anggone bebrayan wis suwe, pinaringan momongan telu sing cilik dhewe isih ana SD. Bu KAdri kuwi wonge putih semok tur gagah, ning ora klebu sulistya. Grapyak? sumanak? pinter srawung, mung emane thukmis, gampang ketarik priya liya senajan wong kuwi wis nduwe bojo kaya dheweke. Mung gumunku mbak, wong sing disiri karo bu Kadri kuwi kok ya olehe mesthi nglanggati.

Emane bu Kadri kuwi uripe mung klebu pas-pasan, mergane kakunge kuwi ya klebu mung dhanyang buruh tur ya klebu bodho tinimbang putrine. Mula ditinggal ngiwa barang ya meneng wae. Sing keri dhewe, angger wong wis padha ngerti, nek bu Kadri gandheng karo pak RT ne. Bu RT ngerti kok ya meneng wae.? Mula aku njur dhedhes bu Kadri ngene : ?Kowe ki ra samar nek di krampyang bu RT pa bu?? Wangsulane bu Kadri : ?Ora dhik, wong aku melu ngrewangi olehe gawe omah sing anyar iki kok. Wista, nek ora aku sing ngrewangi tuku kayu? gendheng.. lan material liyane, durung mungkin dadi.? Kancaku mau nanjih :

?Ora mbak lha dhuwitmu saka ngendi entukke?? Bu Kardi nyedhak karo kandha :

?Tak blakani ya dhik, ning aja kandha sapa wae!? Kancaku sumaguh.

?Dhik, sejatine rak wis sauntara, kejaba aku hubungan karo pak RT kuwi, aku ya nduwe pacar sing wis kaya bojone. Dheweke kuwi lelembut sing tansah aweh dhuwit sing kena ndak enggo nguja pak RT kuwi.? Kancaku nanjih :

?Olehmu tetemon ana ngendi, bu??

?Ya ana omahku dhik, dheweke njanjeni pendhak malem Jum?at nek wis wengi kahanan sepi. Janji wis ana angin semiyut rada gemrubug lan lampu kamarku mak pet mati, ya kuwi dheweke teka njur langsung ngekeb aku. Biasane aku mung takon, Kowe wis teka?? Dheweke mangsuli cetha : ?Uwis!? Yen wis ngono dhik, dheweke njur ngarasi aku sak katoge lan tangane oprasi neng perangane awak-awakku sing marahi kerangsang. Yen aku wis ora kuwawa ngampah, dhik, dheweke tatrap ngajak aku mabur neng sandhuwuring mega sap pitu, ngrasakke nikmate swarganing daging sing tanpa upama. Aku marem, sajake kana ya luwih dening marem, nyatane njur bleg seg merem turu. Semono uga aku ya njur les turu neng kekebane. Gagat esuk, lamat-lamat aku krungu lan uga krasa yen ana? swara gemrubug lan angin sumiyut, lan njur mak byar lampun kamarku? urip, ya nalika kuwi dheweke lunga. Lan let sedhela njur keprungu adan Subuh.?

?Sampeyan ora wedi bu, karo sing ngemori sampeyan kuwi?? kancaku nanjih.

?Wedi piye dhik, wong rupane ya bagus, dedek piyadege ya kaya wong-wong kuwi, kulite ya alus. Wista pokoke nyenengke. Lan jroning ulah salulut, antuke kemareman jan nagihi ngluwihi priya sing wis tau tak rasakke? durung ana sing madhani.? Ngono ketrucut tembunge bu Kadri sing sajake lali, yen iku tumindak slingkuh. Kancaku mau jare takon maneh:

?Apa nek teka kuwi ora mbok suguh apa-apa, bu?,? dheweke mangsuli :

?Ora dhik, mung welinge nalika arep teka sepisanan biyen, aku dikon nyedhiyani gedhang emas telung iji sing mateng kuning. Ning tan kocapa dhik, esuk yen dheweke wis lunga, tak tiliki gedhang mau wis dadi ireng lonyot. Sidane ya ming njur tak buang.? Kandhane bu Kadri. Aku sing dicritani olehku nggatekke tenan, supaya aku bisa nulis bener kaya critane. Bareng kancaku mau meneng, aku njur nerang.

?Njur sateruse piye, dhik?? kancaku mangsuli :

?Anu mbak, aku krungu-krungu dheweke ki sabanjure seneng karo guru seni, ning priyayine saka pondhok pesantren, sing jare uga mulang ngaji barang. Dadine sing dipencuti bu Kadri kuwi kejaba ngibadahe tumemen, ning ya guru seni lan baut micara, wong jare nek disuwun medhar sabda ya baut tur sastrane bener.? Kancaku sing uga penulis mau mungkasi critane karo kandha ngene :

?Ya muga-muga wae mbak, priya sing dipencuti iki, bisa mbalekake kesadharane bu Kadri, lan misahake sesambungane karo makhluk seje alam kuwi, mundhak dadi wong ora lumrah. Iya nek ora ngapa-ngapa, nek mengko nganti ana thukulane, njur kaya ngapa dadine.? Mengkono critane kancaku penulis mau. Para maos pitados mangga, dene ora ya ora dadi ngapa, jer maos mono sawetara kena kagem panglipuring penggalih.

Rampung

-fauz-